Strips en Kunst

Onlangs verscheen van onze eigen Jean Paul in het tijdschrift Kijk een artikel over strips, dat ik met veel belangstelling en instemming heb gelezen. Twee aspecten werden hierbij behandeld:
1. De onderwaardering van het medium in Nederland.
2. De constatering dat het fenomeen ‘strip’ allang de kinderschoenen is ontgroeid.
De kernvraag die in de titel van het artikel werd aangegeven, kwam daarbij minder aan bod:
3. Vormen strips een kunstvorm? Is het medium gelijkwaardig aan bijv. de literatuur of de film?

Ad 1. Als kind heb ik enkele jaren op kostschool doorgebracht en ik kan me nog heel goed een educatief toneelstuk herinneren, waarin nadrukkelijk voor het stripgevaar gewaarschuwd werd. Over dit verschijnsel heb ik met Jean Paul uitgebreid gepraat, maar een goede verklaring kon ik hem ook niet geven. Als mosterd na de maaltijd wil ik wijzen op de inleiding in het album ‘Taal en Teken’ van Theo van den Boogaard; hierin stellen dr. Ben Cine en Joost den Swarte het volgende:
In 1566 zijn met de Beeldenstorm de plaatjes uit de Nederlandse godshuizen gemept. Het geschreven woord kwam ervoor in de plaats. Hierdoor komt het dat de communicatie door middel van het beeld –het stripverhaal- in Nederland slecht is ontwikkeld.
Dat de situatie elders anders kan zijn wil ik op de volgende manier illustreren:
In het album ‘Visioenen van Arzach’ brengen 50 Amerikaanse stripkunstenaars een ode aan hun Europese collega Moebius. IK citeer uit het voorwoord van de 51e Amerikaan:
Er zijn vijf Amerikaanse kunstvormen die wij zelf hebben gecreëerd. We hebben banjomuziek, we hebben jazz. We hebben de musical zoals we die vandaag aan de dag kennen. We hebben het mysterieverhaal, waar Edgar Allen Poe mee begonnen is. En we hebben strips.
U ziet het; Amerikanen beschouwen strips als een kunstvorm en daarom brengen ze met zijn eenenvijftigen een saluut aan Moebius.

Ad 2. In mijn recensies heb ik vaak gewezen op de ontwikkeling van het beeldverhaal en hoop binnenkort weer enkele strips te bespreken, die de ontplooiing van het medium volledig onderschrijven. Jean Paul wijst o.a. op het feit dat de hele wereld geografisch binnen het gezichtsveld van het beeldverhaal valt; geen land of volk wordt overgeslagen. Ook de onderwerpen zijn complexer dan ooit; ik heb de indruk dat elk genre uit de boekenwereld in de strips is terug te vinden.

Ad 3. Hier zou nu een definitie van het begrip Kunst moeten volgen om, aan de hand daarvan, de eerder gestelde vraag te kunnen beantwoorden. Ik laat dat veilig achterwege en ben van mening, dat het bereik van het begrip Kunst inmiddels zo sterk is uitgebreid, en daardoor zo onduidelijk is geworden, dat de term onbruikbaar is voor een rationele benadering. Momenteel wordt het verschijnsel ‘tijdelijke kunst’ ook geaccepteerd. Als iemand in een vitrine kruipt, dan zou dat Kunst kunnen zijn en, wanneer hij of zij de vitrine verlaat, houdt deze kunstvorm op te bestaan. Een dergelijk fenomeen maakt een begrijpelijke verhandeling van het begrip ‘kunst’ een hachelijke onderneming.

Na mijn pensionering ben ik via het uitzendbureau 65+ ongeveer twee keer per week werkzaam bij het Frans Hals Museum. Ik wil niet altijd thuis zitten en voel me bij het museum op mijn plaats. Mijn liefde voor de strip viel in dit milieu al snel op, en zo af en toe stootte ik op een zekere minachting voor het verschijnsel ‘strip’. Gelukkig reageert niet iedereen negatief, maar wanneer ik strips als kunst ter sprake probeerde te brengen werd er beleefd ontwijkend gereageerd.

Een van de coryfeeën van het Frans Hals Museum zei het volgende: ‘Kunst is wat de kunstenaar zo noemt’. Verder kreeg ik o.a. het volgende te horen: Kunst moet vernieuwend zijn. Kunst is elitair. Strips laten te weinig aan de verbeelding over om kunst te zijn. Strips, dat is alleen maar techniek (daarbij kennelijk doelend op het tekenwerk).
Nog iets wat ik meemaakte en tekenend acht voor het denken over Kunst binnen het Nederlandse museumwezen:
Anton Pieck is een publiekstrekker en daarom wordt er een tentoonstelling aan gewijd, maar het mag geen kunst heten. Begin mei logeerde ik in een hotel in Schotland en zag daar in alle gangen Pieckjes aan de wand hangen. Pieck is zeer geliefd en dus allerminst elitair. Een uitweg voor de organisatoren van de tentoonstelling is het werk van de geliefde tekenaar nadrukkelijk niet kunsthistorisch van belang te noemen, maar ‘slechts’ cultuurhistorisch.

Op gevaar dat ik op gevoelige tenen trap, moet mij van het hart dat sommige argumenten eerder door snobisme schijnen te zijn ingegeven dan door analytisch vermogen. Het zal duidelijk zijn, dat ik hier vanuit de Nederlandse situatie spreek, want daar wordt immers de strip door de ‘kunstexperts’ met schuine ogen bekeken.
Ik geloof niet dat het zinvol is hier echt diep op in te gaan. Een filosofische beschouwing kan zo onderuit worden gehaald met de bekende kreet ‘Over smaak valt niet te twisten’. Desondanks, er wordt over smaak heel veel getwist.
Ik wil hier alleen wat losse opmerkingen maken, maar wil perse geen doorwrochte studie leveren.

Kunst is de creatie door de mens van een product dat op een andere en unieke manier gewaardeerd wordt dan andere producten. Een product van de architectuur kan als kunst gewaardeerd worden, een product van de vliegtuigbouw kennelijk niet.
Dansen op spitzen heet ballet en is Kunst, gebruik je kunstschaatsen dan heet het sport.

Met het ‘l’art pour l’art’ werd de relatie tussen het artistieke en het functionele losgelaten. Willem Kloos: “Kunst is de aller-individueelste expressie van de aller-individueelste emotie”. Kunst moet nu wel elitair zijn.
Als kunst elitair is wat moeten we dan met popart (waar die museumexperts juist weg van zijn ), dat een afkorting van ‘popular art’ is en dus allerminst elitair. De kunstenaars uit die hoek wilden wel degelijk een groot publiek bereiken en putten uit alle voortbrengselen van de massa.

Museumkunst verlangt geen functionaliteit en dat levert een totaal andere kijk op. De bouwkunst, in het Westen vaak ‘de moeder der kunsten’ genoemd, is in de eerste plaats functioneel en heeft toch geen moeite voor vol te worden aangezien, welk boek over kunst je ook pakt. Degenen die bouwwerken in plastic pakken -een actie zonder enige functionaliteit- komen uit een andere hoek.
Strips vallen buiten het gezichtsveld van de museumkunst omdat het functioneel is en moet zijn.

In Japan beschouwt men het ‘ceremoniële theeschenken’ als een kunstvorm, waarbij de traditie de kunst bepaalt en er juist niets veranderd mag worden. Vernieuwing is hier uit den boze.

Als het feit dat strips minder aan de verbeelding overlaten als negatief moet worden bestempeld, wat moet men dan met de filmkunst waarbij dit nog minder geval is? Het is trouwens ook iets wat ik bestrijd. Er zijn zeer veel strips waarbij de plaatjes meer suggereren dan werkelijk uitbeelden; als dan ook de tekst tot een minimum beperkt wordt, is er veel verbeelding nodig om het verhaal te kunnen volgen.

Een striptekenaar moet voor mij herkenbaar zijn, zoals je een jazzmusicus direct aan de sound of klankkleur herkent. Na drie tonen weet je of Louis Armstrong of Miles Davis op de trompet blaast. Ik beweer niet dat die herkenbaarheid bepaalt of het om kunst gaat, maar voor mij begint het daar wel een beetje mee.

Ten slotte zou ik willen opmerken dat stripliefhebbers geen boodschap hebben aan de mening van kunstexperts uit de museumwereld c.a.; voor hen blijft het de 9e kunst. Wat dacht u van de stelling ‘Kunst is wat de beschouwer of de liefhebber zo noemt’.
Ik wil verder opmerken dat in Wikipedia strips naast de andere kunstvormen als negende worden genoemd.

Prachtig geformuleerd, volledig gezezen in één ruk... 8o

Blijven schrijven, ben FAN van uw recensies! :]

KLASSE, dit is pas kunst!!! ;)

Goed je hier terug te zien, Hans, en mooi dat het artikel je goedkeuring kon wegdragen!

De vraag 'kunnen strips kunst zijn?' (of een variant daarop) heb ik vrij bewust in het artikel niet uitgebreid behandeld. Ik zal niet zeggen dat kunst voor onze lezers een vies woord is, maar door de bank genomen zullen ze er niet veel mee bezig zijn, en zullen ze het gegeven dat iets kunst genoemd mag worden niet noodzakelijk als een aanbeveling opvatten. (Bovendien is het maar de vraag of ik het artikel van de rest van de redactie had mogen schrijven als ik het kunst-aspect te zeer naar voren had gebracht. Dat had niet erg goed in onze formule gepast.)

In plaats daarvan koos ik voor de insteek: de onderwerpen van veel strips kun je niet anders dan als volwassen omschrijven; je zou je dan ook niet moeten hoeven te schamen om met een stripalbum in je handen gezien te worden. Een boodschap waar mijn publiek ontvankelijker voor is, als ik het een beetje ken.

Daarnaast ben ik bang dat zo gauw we in ons land strips als kunst gaan zien, er ineens allerlei literaire/artistieke/navelstaarderige meuk gaat verschijnen waar geen snippertje lol aan te beleven valt... Strips kunnen zeker kunst zijn, maar misschien moeten we dat voor de Nederlandse elite maar stilhouden. ;-)

Beste Jean Paul. Je reactie doet me goed en ik ben het alweer met je eens.

De gemiddelde striplezer zal het worst wezen of dit medium al dan niet als kunst wordt beschouwd; een gezonde houding die snobisme voorkomt. Toch wil ik nog twee opmerkingen maken:
1. Er zijn strips die een peil hebben bereikt die de waardering als KUNST volkomen verdiend maakt.
2. Niet alle kunstliefhebbers zijn geïnfecteerd door het virus van pseudowetenschappelijk navelstaren. Volgens mij is het vooral de wereld van de museumkunst die zich buiten de realiteit plaatst. Ik zou me niets verbazen als de kunsthandel te zijner tijd instort, zoals indertijd bij de tulpomanie en nu met de Amerikaanse hypotheken. Damian Hurst verdient miljoenen met zijn kadavers op sterk water, maar blijft dat zo?

Ik wil hier nog aan toevoegen, dat in de strip 'De dagelijkse worsteling' heerlijk de draak wordt gestoken met de door mij bedoelde artistieke verwatenheid; in dit geval gaat het om over het paard getilde kunstzinnige fotografen.

Heel veel denkstof in dit onderwerp, en veel bedenkingen die ik alleen maar kan bevestigen. Vooral dat het verschil tussen Belgische en Nederlandse stripcultuur verklaard wordt door de tegenstelling katholiek-protestant vind ik heel straf, maar het houdt wel steek. Beeldenstorm zou een leuke naam zijn voor een Nederlandse stripwinkel -of tijdschrift, het zou me niet verwonderen moest er zoiets al bestaan.

Enkele random opmerkingen.

Strips zijn volgens mij allesinds een cultuurproduct en zelfs een kunstvorm, of zoals Will "The Spirit" Eisner strips beschrijft "sequential art" (http://www.amazon.com/Comics-Sequential-Art-Will-Eisner/dp/0961472812).

Alleen, wanneer de kunstwereld met grote k zich gaat interesseren voor strips, kom ik helaas snel terecht bij de hype rond Dick Matena's Kort Amerikaans, De Avonden en Kaas, waar hij achtereenvolgens Wolkers, Reve en Elsschot verstript. Daarmee heb ik geen enkel probleem, behalve dat het euhm middelmatige strips zijn, die enkel ten dienste staan van de Groote Literatuur en vervolgens een tentoonstelling krijgen in het Antwerpse Museum voor Schone Kunsten, inclusief receptie met cultuurministers en schepenen. Dus niet alleen in Nederland kom je die vooroordelen tegen. Instant-media succes in Vlaanderen? Verstrip Het Goddelijk Monster van Lanoye, De Kapellekensbaan van Louis Paul Boon of oja Het Verdriet Van Belgie.

In het verleden heb ik me al uitgebreid uitgelaten over Matena (forumpost). Zelf heb ik Verder van Marc Legendre niet gelezen, want het lijkt me in de stripwinkel iets te artsyfartsy, maar als dat boek genomineerd wordt voor een literatuurprijs, heb ik daar gemengde gevoelens over.

Een ander voorbeeldje van de strips over de kunstscene, Glamour van Hanco Kolk, waarin een plastisch chirurg terecht komt op het Boekenbal: "een walhalla voor de cosmetisch chirurg! ik had mijn visitekaartjes mee moeten meenemen", "he, dat is Dick Matena, de schrijver van De Avonden en Kort Amerikaans" en tenslotte Harry Mulisch als decorstuk.

Als ik me niet vergis, was Hanco Kolk met zijn magnum opus De Ruwe Gids genomineerd voor een VPRO stripprijs, maar heeft hij die geweigerd omdat hij het prijsgeld te laag vond invergelijking met andere cultuurprijzen. Daar heb ik dan ook weer gemengde gevoelens over, maar ik begrijp hem volledig dat je als art-iest, dus kunstenaar niet tevreden bent met de overschotjes van gisteren. Gevolg: winnaar was Marcel Ruijters met het heel aardige Inferno (dat als ik weer even - en dit keer onterecht - de ambetant kloot mag uithangen, toch maar weer mooi in de canon van de geaccepteerde kunst hoort, want gebaseerd op Dante's Goddelijke Komedie).

Hier in Leuven is een vereniging Beeld-Beeld die in de gallerij van de Stedelijke Bibliotheek om het jaartje een tentoonstelling over grafisch werk van een internationale stripauteur organiseert en niet van de minste: www.beeldbeeld.be
Dat vind ik dan ook weer heel verdienstelijk, een moment waarop men de goegemeente kan laten zien dat strips ook Kunst zouden kunnen zijn, en de Hanco Kolk tentoonstelling had ook enkel nieuwe ontwerpen op perkament enzovoorts, but let's face it: strips zijn niet gemaakt om tegen een muur te hangen (en dan heb ik het niet over Brusselse en Vlaamse stripmuren), maar zijn bedoeld om door het hele huis te slingeren, om bij toeval lekker in te ontsnappen voor een half uurtje of langer.

(zegt de kerel met al zijn strips in zijn boekenkast...)

Precies.

Maar strips hebben toch ook tot doel om ons te ammuseren, ons voor een uurtje in comic weg te laten duiken?: Rip Kirby, Dick Bosch, Spiderman, Tarzan, Blueberry, Asterix, Kuifje, Suske en Wiske. Heerlijk, geniet ik ook van.
Als ik af en toe eens kunst-anlyse programma aanzet, dan word ik gewezen op het ontstaan, en alle diepere lagen van een schilderij. Strips zijn in deze programma's (nog) niet aan bod gekomen.

Veel strips zijn ook vooral op kinderen gericht: Asterix, Kuifje, Suske en Wiske. Kijk, daar daalt het 'elitaire' gehalte natuurliijk ook van. Misschien moet er dus gewoon een regelrecht verbod op kinder-strips komen. :D ;)

En waar ik ook aan zat te denken: Een stripverhaal gaat vaak 60 of 70 pagina's door. Terwijl Rembrandt van Rijn zich met de Nachtwacht maar op één 'plaatje' hoefde te concentreren. Terwijl een striptekenaar de stijl en kwaliteit van de tekeningen over 70 pagina's constant en hoog moet houden (en dat met een deadline in z'n achterhoofd).

Zelf houd ik ook wel van die lekker simpele tekenstijl van Kamagurka en Gummbah. Qua eenvoud zou je, m'n inziens, hier de invloed van pakweg Picasso en Marc Chagall in kunnen zien. Dat gewoon 'primitief' durven te tekenen.
En het werk van Joost Swarte dat zou toch ook niet in een museum misstaan. [url=www.zilverendolfijn.nl/zz/sb/1/NL/SERIEMOD,12/c/zd.html]Varenne[/url] heeft naar m'n idee zeker literaire elementen. En bij Liberatore (o.a. Ranx) is elk plaatje op zich toch een spetterend schilderij van actie.

Maar zoals hierboven al gezegd: Prima, dat stripverhalen niet als kunst worden gezien. Blijven de snobs tenminste weg.

Goed stuk Hans! Ik heb ook al geregeld de strip als serieus medium, iets niet voor kinderen en wel degelijk kunst, moeten verdedigen.

De (ont)waardering van de strip als kunst heeft denk ik ook te maken met de zichtbaarheid en bekendheid van strips.
De meeste mensen, zeker degenen die Hans aanhaalt als de elitaire kunstdefinieerders, kennen alleen de bekende strips als Suske & Wiske, Asterix, Lucky Luke, Spiderman en Batman. Op basis daarvan vellen ze hun oordeel.

Om een analogie door te trekken: hun oordeel over strips kun je op vergelijkbare manier vellen over literatuur. Ga naar de stationskiosk, pluk een paar wegwerpromannetjes uit het schap en oordeel op basis daarvan dat boeken of literatuur geen kunst is. Of bekijk de laatste Hollywood blockbuster romcom en zeg dan dat film geen kunstmedium is (overigens zijn veel 'kunstfilms' dodelijk saai).
Niet alle strips zijn kunst, net als niet alle romans literatuur zijn.
Op een enkel deel na vind ik Suske & Wiske geen kunst. Teveel een massaproduct. De eerder aangehaalde Ruwe Gids van Hanko Kolk duidelijk wel. Visueel erg vernieuwend en sterk. Lijnen ingezet om concepten en effecten over te dragen en in mindere mate om 'gewoon' wat af te beelden.
Literatuur kan je emotioneel beïnvloeden en je verstild achterlaten voor een tijdje, Boeddha van Osamu Tezuka heeft hetzelfde effect.

De scheidslijn tussen grafiek (kunst), cartoons en strips is flinterdun. Nu wordt in sommige kunstkringen grafiek ook minder serieus genomen dan schilderkunst of beeldhouwkunst, maar dat is een andere discussie.

De Lowbrow kunststroming is een hybride tussen traditionele kunst, streetart (incl. graffiti), strips, pop-art en nog meer. Is dit kunst? Ik vind van wel. De beeldtaal binnen de Lowbrow kunst spreekt in elk geval massa's aan; Shephard Fairey's portret van Obama sierde de cover van Times Magazine en verscheen deze week zelfs in De Pers (gratis Nederlandse krant).

Ukiyo-e (Japanse houtblok prenten) is een duidelijke (ambachtelijke) kunstvorm. De eerste manga's zijn als karakterstudies door een van de grootste ukiyo-e kunstenaars gemaakt (Hokusai).

Kortom: strikte scheiding tussen kunstgenres is niet mogelijk.
En ik denk dat dat de traditionele kunstkenners beangstigt. Men wil graag hun eigen wereld overzichtelijk, traditioneel en herkenbaar houden. Als je hele nieuwe kunstgenres toevoegt, dan heeft men opeens geen kennis meer, ze snappen het niet. Ze verliezen hun controle. En verlies van controle, invloed en macht roept weerstand op.

Wat Dik Matena betreft: ik kan hem nog geen pagina volhouden. Hij is te saai voor woorden, ook al tekent hij literatuur na.

Toegegeven, ik heb het zeer moeilijk met bovenstaande discussie.

Voornamelijk omdat de definities voor Kunst die jullie citeren stuk voor stuk onvolledig zijn.
Volledig is: "Kunst is een samenspel van geschiedenis en tijdsgeest (en is niet functioneel)"
Dat is altijd zo geweest. Je kan geen kunst maken zonder de (kunst-)geschiedenis te kennen (omdat je daarop dient verder te bouwen) EN je dient steeds iets van de eigen tijdsgeest toe te voegen. Elitair of niet, heeft daar eigenlijk niets mee te maken.

Hij die "afbeeldingen" maakt die niet aan deze eisen voldoen is geen kunstenaar. Zoals bijvoorbeeld Anton Pieck.
Hij werd in 1912 leraar tekenen, in datzelfde jaar was het kubisme in volle ontwikkeling. Met andere woorden, Pieck was artistiek niet mee met de tijd.
Mooi wat die man doet, maar geen kunst, WEL vakmanschap! Pieck moeten we eerder zien als een ambachtsman. Iemand die zijn vak beheerst als de beste!!!.

In dezelfde categorie plaatsen we ook de architecten. Echter zij maken functionele objecten. Evenals designers en bv. koks. Stuk voor stuk mensen die prachtige kunstzinnige projecten weten te realiseren, echter deze zijn in eerste plaats functioneel dus GEEN KUNST.

Zelf ben ik 7 jaar geleden afgestudeerd als beeldend kunstenaar. Ondertussen ben ik actief als chefkok. Ik ben dus geëvolueerd van kunstenaar naar ambachtsman. Mijn borden mogen nog zo artistiek verantwoord zijn, voedsel bedoeld om te consumeren kan je niet zien als kunst. Architectuur bedoeld om te bewonen (door gezinnen/ ambtenaren/ God/politici/goederen,...) is geen kunst.


Nu, waar plaats je strips? Strips zijn 'verhalen met beelden' of omgekeerd. Om kunst te zijn moeten zowél de beelden àls het verhaal voldoen aan de definitie kunst. Voor zover ik weet zijn er geen stripalbums die hieraan voldoen. (ik kan me vergissen)
Ook bv. 'Kaas' niet: Elsschot is niet actueel en de tekeningen al helemaal niet.
'De Slaap van het Monster' van Enki Bilal: De tekenstijl heeft iets kunstzinnig (maar is zijn tijd voorbij) en het verhaal zouden we kunnen interpreteren als "een angst voor de industriële toekomst" , "een aanklacht op de vooruitgang",... en nog veel meer. Maar 'De Slaap van het Monster' is niet bedoeld als aanklacht op de huidige maatschappij en dus geen kunst.

DE VRAAG IS: Moéten strips kunst zijn om erkend te worden als waardevol?

Mijn antwoord luidt: NEEN! Want de tijden veranderen.
Waar kunst steeds verder vervreemd van de mensen en tegelijk steeds minder kunst wordt... komen strips steeds vaker in zicht.
Ze worden langzaam ontdekt door nieuwsgierigen die begrijpen dat ze geëvolueerd zijn van kindervertellingen naar volwassen verhalen. Mensen die zien dat strips meer emoties kunnen brengen dan film. Jongeren die begrijpen dat technologie en fantasie geen grenzen kennnen in strips. En pubers die weten dat 30ers COOL zijn omdat ze SF-strips lezen (met hier en daar wat blote tieten, Hell yeah!), waarvan ze het bestaan niet eens kenden.

We moeten ons geen zorgen maken, geloof me,
DE TOEKOMST IS VERZEKERD, maar geef het wat tijd.

@Gillian:
Volgens jouw definitie zouden Rembrandt of Rubens ook geen kunst zijn. Rembrandt, Rubens en tijdgenoten schilderden als ambacht. Georganiseerd als een gilde. De een maakt de verf, de ander het doek, weer een ander doet de bomen op de achtergrond, de volgende de dieren. En de uiteindelijke meester is verantwoordelijk voor de personen of portretten. Schilderen was een pure ambacht, men werkte in opdracht en niet vrij. Het onderscheid tussen kunst en kunstnijverheid is soms lastig te maken. En volgens de definities kun je bijna alle schilderkunst tussen 1100 en 1400 geen kunst noemen: nagenoeg geen vernieuwing, alleen in opdracht en geheel ambachtelijk.

En moet kunst als kunst gezien worden op het moment dat het gemaakt wordt? Of is achteraf ook goed?

Kortom: elke definitie van kunst is te eng.

Er zijn overigens strips die aan jouw definitie van kunst voldoen: Ruwe Gids van Hanko Kolk. Het is een actuele aanklacht tegen de huidige maatschappij, het lijnen en kleurenspel is vernieuwend en niet traditioneel; figuren en de ruimte die objecten of elementen van iets innemen liggen niet vast en bouwt voort op de kunstgeschiedenis met lijnenspel wat soms doet denken aan Picasso en Miró.

Ik zie overigens bij strips ook een element wat bij kunst (of andere kunstvormen ;-)) ook naar voren komt: je moet je smaak en kennis hebben ontwikkeld om het te waarderen, je moet de geschiedenis kennen om het te snappen en te beleven. Niet iedereen zal Mark Rothko of Mondriaan meteen volledig kunnen waarderen of op waarde en relevantie kunnen schatten. Bij sommige literatuur en strips is dat net zo. Meteen met de zware kost beginnen is nutteloos en werkt vaak niet.

En jouw vraag: nee, strips hoeven geen kunst te zijn om erkend te worden. Als niet-literaire 'kinderboeken' als Harry Potter volledig geaccepteerd zijn om als volwassene te lezen (is zelfs cool), dan kunnen strips niet achterblijven.

Pffff al dat geschrijf... Voor mij is het lezen van, al een kunst op zich 8)

Gelijk heb je :P

Kunst of geen kunst ,volgens mij moet je gewoon genieten van het album en dat is in deze gehaaste wereld al een kunst op zich.

En of het kunst is of niet daar blijven de meningen toch altijd verdeelt over.

"Achtergrond artikels" is toch een leuke plaats voor uitvoerige discussies, niet?

Lijkt mij ook ;-) En laten zowel kunst als strips (verzamelen) hobby's van me zijn.

Inderdaad de ideale plaats. En trouwens een zeer boeiende discussie! :)

Euh was ironisch bedoeld hé, natuurlijk is het een boeiende discussie, ff lol maken gewoon 8) Geef toch toe het stond toch mooi neergepend hé :P :P

;)

Prachtig artikel Hans en een mooie discussie.
Inderdaad kunst is wat men er zelf van maakt, maar als ik Erwin Sels bezig zie dat noem ik pas kunst en als je Hausman bezig ziet indien hij een tekening maakt ( vroeger toch ) was dat in aquarel man,man,man dat was voor mij even mooi als voor een kunstliefhebber een Rubens of een Da Vinci.

@Schaapmans:
U heeft het precies begrepen zoals ik bedoeld heb. Naar mijn mening zijn Rembrandt* en Rubens geen kunst maar ambacht zoals idd. bijna alle schilder'kunst' tussen 1100 en 1400.

Volgens mij moet kunst als kunst worden gezien op het moment dat het gemaakt is. Achteraf: zou betekenen dat de maker onbewust kunst heeft gecreëert. En de kunst op zich dus "per ongeluk" is.

Maar dit is een discussie die we aan de zijlijn moeten voeren en niet op dit forum natuurlijk.


Laten we allemaal eerlijk zijn, wij lezen geen strips voor de kunst...


...maar omdat we 't plezant vinden!





* Behalve zijn late werken.

Ik zal Ruwe Gids van Hanko Kolk eens opzoeken.
Bedankt voor de tip!

...al dat gebabbel over kunst en strips...
ik denk dat ik vanavond maar eens een kookboek ga lezen :]

@Gillian: ik lees strips voor de lol. Maar de kunst die ik koop (waarvan sommigen zullen betwisten dat het kunst is misschien), koop ik ook omdat ik het mooi en leuk vind.

Ik denk dat er genoeg kunst per ongeluk gemaakt is. Veel kunstenaars schilderen omdat ze willen schilderen, niet omdat ze kunst willen creëren.
De scheidslijn tussen kunst en kunstnijverheid is ook de 20e eeuw erg dun. Vergelijk Art Nouveau en Art Deco, vooral op het gebied van keramiek.
Om het leuker te maken kun je naieve kunstenaars als Rousseau nemen. Die werden in hun tijd ook niet altijd serieus genomen, maar ze hangen nu wel in de kunstmusea...

Ik merk wel dat het voor mezelf het makkelijker is 'traditionele' kunst aan te vallen en de grenzen van de geaccepteerde definities te betwisten dan strips binnen de kunst te plaatsen. Ik zou eens kunst niet moeten afzwakken en strips versterken tot kunst... Nog even op argumenten opzoeken (naast die in het openingsartikel uiteraard).

P.S. Ik ben Nederlander, dus ik spreek mensen aan met je en jij, niet met u. No offence ;-)

Ik zeg meestal ge en gij, niet u :P

Tja en hier is het ulle, gulle, wijle, gijle, gulder, wulder :P

Uiteraard hebben hullie weer een paar mij onbekende persoonlijke voornaamwoorden ;-)

Bèè oas ès et dzjië èn hië :))

En waar is "zulder" naar toe? ?(

:D

Leest allen deze strip
Prachtig persoonlijk verhaal met veel humor en zelfspot, waarbij de kunstwereld niet onaangeroerd blijft, maar zonder de (eigen)waarde te verliezen...
Ik heb genoten in ieder geval! :)