Tegenwoordig koop ik alle reeksen in de originele taal omdat ik het op mijn heupen krijg van vertalingen.

De meest vanzelfsprekende reden is dat elke vertaling veel charmes verliest. Denk aan een reeks als Piet Pieten en Bert Bibber (ik ben een grote fan): probeer dit eens vertaald voor te stellen naar het Frans of het Engels. Dat gaat gewoon niet. Vertalingen naar het Nederlands zijn er vanuit het oogpunt van de originele taal vaak even beroerd aan toe.

Een typisch probleem voor vertalers zijn bijvoorbeeld woordspelingen. Hoe inventief men ook is, het is onmogelijk om het origineel te vertalen en men moet een equivalent vinden in de vertaling. Dit ligt niet voor de hand en dan leest men sowieso eigenlijk een andere tekst dan degene die de originele scenarist voor ogen had. Een voor de hand liggend voorbeeld zijn de namen der Galliërs in Asterix. In de originele Nederlandstalige uitgaven heeft men zelfs niet geprobeerd om Abraracourcix ("à bras raccourcis") te vertalen. In latere uitgaven heeft men er Heroïx van gemaakt (ontdek ik nu pas).

Een andere ergernis is dat letterlijk vertaald wordt en de grap gewoon verloren gaat. Dupuis heeft vele goede albums en reeksen, maar de kritiek dat ze een fabriekje zijn is niet ten onrechte: het is vaak aan hun vertalingen te zien. Zo las ik ooit een vertaling van een gag van Agent 212 naar het Nederlands waar de pointe iets met kippen te maken had. Niet te begrijpen voor een Nederlandstalige, tenzij men weet dat in het Frans 'poulet' gebruikt wordt als scheldnaam voor politieagent (zie 'pig' in het Engels' en 'Bull' in het Duits).

Ook storend voor de Vlamingen is dan weer dat het leeuwendeel der vertalingen gericht lijkt te zijn op de Nederlandse markt en een woordenschat gebruikt die totaal vreemd overkomt in het zuiden. Corpus delicti: de hele Guust Flater-vertaling die ik momenteel aan het lezen ben (... en meteen de reden van deze post).

Tenslotte is er ook een gebrek aan consequentie vanwege de uitgevers bij vertalingen. De reeks Stéphane van Ceppi, bijvoorbeeld, heeft enkele albums als "Stéphane" en andere als "Stefan". Komt nog bij dat de chronologische volgorde door elkaar gegooid is in de vertaling, al is deze wel van belang om die reeks te volgen. Ook aan de nummering van De 'onnoembaren' schort wat (er is geen #1!), al moet daar eerlijkheidshalve bij gezegd worden dat het origineel ook een soepje is.

Enfin: ik heb mijn buik vol van vertalingen. Tenzij het geen Romaanse of Germaanse taal is koop ik enkel nog originelen. Komt duurder uit aangezien Franse albums (en dat zijn de meeste) vrijwel enkel in hardcover verkrijgbaar zijn en men daar het drievoud voor betaalt, maar kwalitatief win je er enkel bij.

Ik hoor graag jullie ervaringen en meningen.

Het klopt wel dat als je een taal echt machtig bent vaak merkt hoeveel er verloren gaat door een vertaling. Anderzijds werkt het volgens mij evenwel ook in de andere richting: wanneer je een taal niet tot in de puntjes beheerst, bijna nativ speaker bent, dan mis je een deel van de finesses die in de oorspronkelijke (en dus vreemdtalige) tekst zitten. En die worden soms wel mee vertaald.

Wat mij nog het allermeest stoort is wat ik bij vooral oudere strips ontmoet: een duidelijk Franse badstad krijgt dan plots een volledig Nederlands klinkende naam. Zoiets is echt erover.

Comics lees ik ook liever in het Engels, maar mijn Frans is misschien wel goed genoeg om een verhaal te begrijpen, niet om alles mee te picken. Dus daar verkies ik toch duidelijk vertalingen hoor.

Persoonlijk vind ik strips een van de beste manieren om een taal te leren. Ik heb mijn Italiaans geleerd van Hugo Pratt :) De eerste albums verlies je dan misschien wat informatie, maar als je ze later herleest, wanneer je de taal goed onder de knie hebt, herontdek je ze dan.

(was - of is - het niet zo dat ze in het katholiek onderwijs Bob & Bobette gebruiken om Frans aan te leren?)

Juist, mijn kinderen hebben met Bob et Bobette fra geleerd in de lagere school. En uiteraard Franfreluche :-)

Ben toch niet akkoord dat je een taal kan leren door strips hoor. Wel serieuze vooruitgang maken en veel bijleren, maar als initiatie???

Wow.. ik ben jaloers... in mijn katholieke school kregen we jammer genoeg geen strips om Frans te leren. Wij kregen kurkdroge teksten... en gelukkig af en toe nog legendes om het leed te verzachten. (valt het op dat talen niet mijn ding waren?)

Tja, wat versta je onder 'initiatie'? Als eerste stap in een nieuwe taal zonder enige vorm van ondersteuning zal het niet lukken nee; maar het is wel perfect complementair met zelfstudie of onderricht.



Oh, maar ik zat niet in het katholiek onderwijs dus zelf heb ik geen strips op school gekregen :)

Misschien moeten we dan maar een zelfhulpgroep opstarten.. hehe ;)

Bob et Bobette waren maar tekeningetjes in de cursus en dienden om "het kind een naam te geven" :)

Foto's al eerder dan talen, Witam?

en back on topic...

er gaat inderdaad een en ander verloren bij de vertaling van strips met woordspelingen. Maar dat is bijna onvermijdelijk. Idiomen in de brontaal hebben niet altijd een equivalent dat je kan dienen in de doeltaal. Bij gewone teksten ben je als vertaler iets vrijer omdat je net iets minder context hebt. Bij een strip heb je de beelden waarmee je moet rekening houden.
Een voorbeeld uit Asterix: een Romeinse patrouille brengt verslag uit bij de baas, en die patrouille ziet helemaal zwart omdat ze de hele middag in kolenkelders heeft liggen zoeken. Reactie van de decurion in het Nederlands: We hebben niets gevonden.
In het Frans was dat "On a fait chou blanc". Blanc, terwijl ze zwart zagen. Nu ben ik niet onbeslagen in de taal van Vondel, maar ik kan niet direct op iets beters komen. 't is dus niet altijd even eenvoudig of zelfs maar mogelijk om iets goed te verzinnen.

Bij Asterix had je dan nog de tijdsdruk van de vertalers, die dikwijls maar een uurtje kregen om hun vertaling binnen te leveren omdat Asterix (en bij uitbreiding alle andere Dargaud/Dupuis-reeksen) in een weekblad verscheen.

Ik heb dus wel begrip voor de vertalers en voor Asterix had ik niet graag in hun schoenen gestaan...

Aan de andere kant heb ik de indruk dat veel vertalingen daadwerkelijk haastwerk waren door een of andere amateur omdat de vertaling niks mocht kosten. En dat kan niet door de beugel. Resultaat: taalfouten, potsierlijke teksten.

Spaghetti, bijvoorbeeld, spreekt in de Franse uitgaven met een Italiaans accent. Waarom dat in het Nederlands niet zo is, daar heb ik het raden naar. Er gaat enorm veel charme verloren zo.
Malefosse: idem. In het Frans gebruiken de auteurs een soort Frans dat in die tijd gesproken werd. Soms niet altijd makkelijk om te volgen, maar het voegt wel toe aan de authenticiteit van de strip. Spijtig genoeg is dat in het Nederlands ook weer eens niet het geval.

De kwaliteit van een vertaling hangt dus veel af van de vertaler, maar de uitgever heeft ook een grote rol: hij moet maar zorgen dat er een goeie gevonden wordt, en da's meestal niet de goedkoopste... Bovendien kost een goeie vertaling tijd, en tijd kost ook geld.

Wat agent 212 betreft: het zijn poulets, geen poules. Kippetjes, da's nog wat anders... ;)

Maar ik lees ook liever de originele taal hoor...

Herinner ik me dan verkeerd dat bij de eerste Spagetti-verhalen er wel een Ita-accentje was? Maar is zeker wel 40 jaar geleden dus het kan wel een foute herinnering zijn...

On a fait chou blanc vertalen als "een slag in het water" mss? om zich te wassen :) Daarenboven zou chou van coup afkomstig zijn, dus dan is slag al helemaal niet mis.

Meestal vind ik in Asterix toch wel wat woordspelingen die me kunnen bekoren, zonder evenwel te willen vergelijken met het origineel...

En om nog eens terug te keren naar het oorspronkelijke bericht over Agent 212, met grap over kip. Ik vind dat geen vreemde vertaling, dat is een van de vele pejoratieve woorden die gebruikt worden om de politie aan te duiden: kip, diender, flik, glimmerik, juut, klabak, pandoer, smeris, tuut, wout, gardevil, en er zijn er allicht nog een heel pak meer in de verschillende dialecten... :)

Hier kan ik me het meest aan ergeren. De niet vertaalde taalgrappen weet je niet behalve als je het originele gelezen hebt. Dus stoort minder, te meer dat vertalen nooit en 1 op 1 relatie kan hebben... het is onmogelijk om alles juist over te hevelen.
Maar moedwillig vertalen in het Nederlands met woorden die alleen verstaan worden door Nederlanders vind ik ergerlijk. Meestal bestaat er dan ook nog een perfect alternatief voor dat wel verstaanbaar is voor iedereen. Waarom doen ze dit? Is de Belgische markt zo klein ten opzichte van de Nederlandse? Heb ik mijn twijfels bij... je wil toch gewoon zo veel mogelijk verkopen en dan is het economisch toch beter om beide markten aan te spreken...

Waar wordt 'kip' als politieagent gebruikt? Voor smeris en klabak geldt mijn andere kritiek: toegespitst op Nederland.

Overigens, over vertalingen gesproken:

Het volgende fragment komt uit Chick Bill 56 - Bittere wraak.
Het album heb ik gekocht toen het nieuw uitkwam in 1989.

http://i1332.photobucket.com/albums/w618/cuppenh/chickbill56_zps63a902dc.jpg

Het heeft 20 jaar geduurd voordat ook IK de grap doorhad en dat er oorspronkelijk dus eigenlijk "M N O P Q R S T" bedoeld was. :))

Het origineel ter informatie:

http://i1293.photobucket.com/albums/b592/YellowOnline1980/Capture_zpsbdab95e2.jpg